Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
1984 yılında sinema dünyasını alt üst eden Elm Sokağında Kabus film serisini ve ikonik kötü adamımız Freddy Krueger’ı çoğumuz biliriz. Bir korku ikonu olan Freddy Krueger’ın, gençleri kabuslarında öldürdüğü ve rüyada ölenlerin gerçek hayatta da öldüğü bir korku klasiği olan film. Peki uykuda ölüm sadece bir korku hikayesi mi? Yoksa filmin arkasında gerçek bir trajedi mi yatıyor?
Cevap biraz ürpertici: Sudden Unexpected Nocturnal Death Syndrome (SUNDS), özellikle Güneydoğu Asya’da görülen ve genç erkeklerin uykularında açıklanamayan bir şekilde ölmesine neden olan bir sendrom. Freddy Krueger’ın rüyalar aracılığıyla kurbanlarını öldürdüğü hikayesi de aslında bu tıbbi olgudan bir esinlenme.
SUNDS: Uykuda Ölüm Sendromu
1980’lerde Amerika’daki haber manşetlerinde, özellikle Güneydoğu Asya’dan göç eden genç erkeklerin uykuda aniden öldüğü raporları yer aldı. Filipinler, Laos, Vietnam ve Tayland gibi ülkelerde “uyku ölüm sendromu” olarak anılan bu durum, tıp dünyasında da kafa karışıklığına neden oldu. Sağlıklı ve genç erkekler neden hiçbir belirti göstermeden hayatlarını kaybediyorlardı?
SUNDS’un Bilimsel Yüzü, İnanışlar ve Kötü Ruhlar
SUNDS, filmlerdeki gibi özellikle 20-40 yaş arası genç erkeklerde görülüyor ve çoğunlukla uykunun REM (hızlı göz hareketi) evresinde meydana geliyor. Araştırmalar, sendromun en yaygın nedeninin genetik bir kalp ritim bozukluğu olan Brugada sendromu olduğunu gösteriyor.
Peki neden çoğunlukla Güneydoğu Asya’nın belirli bölgesindeki gençler bu sendromdan etkileniyordu ? Bilim insanları bu sorunun cevabı için, özellikle Laoslu Hmong kabilesinden genç erkekleri incelemeye aldı. Çünkü en fazla gece ölümü bu insanlarda görülüyordu ve çok şaşırtıcı bir ortak nokta bulundu.
Uykusunda aniden ölen gençlerin ortak noktası göçmen olmalarıydı. Çoğu Vietnam Savaşı veya Laos iç çatışmalardan kaçan mültecilerdi. Araştırma için seçilen Hmong halkı, Amerika kontrolündeki bir mülteci kampına yerleştirilmişti. Bilim insanlarının, ölen gençlere otopsi yapılmasına dini inanışları yüzünden izin verilmedi. Bu sebeple ölenlerin aileleri ve akrabalarıyla konuşulup, geçmiş travmalara odaklanıldı.
Çıkan sonuçlar şaşırtıcıydı, Sunds’ın patlak verdiği yıllar 1970’lerdi. Bir çok Laoslu, iç savaşı sebebiyle köylerini terk etmiş ve kurban ayinlerini yerine getirememişlerdi. Halk, bu yüzden atalarının ve köy ruhlarının, artık onları koruyamadığı ve kötü ruhları saldırılarına açık hale geldiklerini konusunda endişeliydi. Kabus kısrak adını verdikleri bu kötü ruhun, ölenleri rüya boyutunda avladıklarına inanıyorlardı.
Bu sonuçlar doğrultusunda katılımcıların psikolojik olarak daha iyi hissetmeleri için şamanlarla görüşülmesi önerildi. Ayrıca, birbirlerini olumsuz etkilememek ve gerginliği azaltmak amacıyla farklı eyaletlere dağıtılmaları kararlaştırıldı
Freddy’in Esin Kaynağı; Uykuda Ölüm Avı
Freddy Krueger karakteri, yalnızca rüyada saldırır ve rüyada öldürdüğü genç kurbanları gerçek hayatta da ölür. SUNDS da tıpkı Freddy’nin kabusları gibi, kurbanlarını uyurken yakalar ve uykuda öldürür. Birçok SUNDS vakasında, bireylerin uykuda çırpındığı, bağırdığı veya ter içinde kaldığı rapor edilmiştir. Ölüm genellikle kalp durması (aritmi) nedeniyle gerçekleşir ve bu durumun filmdeki korku dolu sahnelerle benzerliği dikkat çekicidir.
Bu esrarengiz ölümler, Elm Sokağında Kabus filminin yaratıcısı Wes Craven‘in dikkatini çekti. Craven, bir gazete makalesinde, rüyalarında gördüğü şeylerden korkan ve “uyursam öleceğim” diyen bir çocuğun hikayesini okudu. Çocuk, sonunda kahveyle uyanık kalmaya çalışarak günler geçirdi. Ancak bir gece uyuyakaldığında, gerçekten hayatını kaybetti. İşte Freddy Krueger karakteri ve uykuda ölüm hikayesinin temeli bu gerçek olaylarla şekillendi.
Uykunun Güvende Kalması İçin: Nasıl Önlenir?
SUNDS yani uykuda ölüm sendromu, her ne kadar nadir bir durum olsa da, sağlıklı bir uyku için almamız gereken bazı önlemler var :
- Kalp Sağlığınızı Kontrol Ettirin: Ailede ani kalp ölümleri öyküsü varsa, bir kardiyoloğa danışarak EKG ve diğer testler yaptırabilirsiniz.
- Stresten Kaçının: Yoğun stres, kalp ritmini bozabilir. Düzenli uyku ve stres yönetimi önemlidir.
- Beslenmenize Dikkat Edin: Sağlıklı bir diyet, kalp sağlığını korumak için önemlidir.
- Uyku Ortamınızı İyileştirin: Oda sıcaklığını kontrol edin ve rahat bir uyku ortamı sağlayın.
- Brugada Sendromu Teşhisi Konulduysa: İmplante edilebilir kardiyoverter defibrilatör (ICD) gibi cihazlar ölümcül aritmileri önleyebilir.
Son Söz: Kabuslarınızı Yenin
Freddy Krueger, yalnızca bir kurgu karakter. Ancak SUNDS gibi gerçek olgular, uykunun bile bazen güvenli bir sığınak olmadığını gösteriyor. Yine de, bilimsel araştırmalar ve önleyici tıbbi uygulamalar sayesinde bu tür durumların üstesinden gelmek mümkün.
Unutmayın, uyku bir dehşet kaynağı olmamalı. Eğer uyandığınızda kabuslarınız geride kalıyorsa, Freddy Krueger’a karşı kazanmışsınız demektir!
Umarım uyumak üzereyken okumamışsınızdır bu yazımızı, eğer öyle ise veya içiniz daraldıysa biraz da eğlenceli şeylerden bahsedelim. Mesela elektro gitar ve müzik ile ilgiliyseniz sizi elektro gitarın tarihi ve çalışma prensibi yazımıza alalım
