Elektro Gitarın Çalışma Prensibi: Müzikte İsyan

Elektro gitar, rock’n roll’un, blues’un, metalin ve daha pek çok müzik türünün kalbi olmuş bir enstrümandır. Belki de çoğumuzun en sevdiği şarkıların arkasında, o güçlü ve enerjik gitar riff’leri yer alıyordur. Ama hiç düşündünüz mü, elektro gitarın çalışma prensibi neydi, kimler bu enstrümanı devrimsel bir şekilde dönüştürdü ve nasıl çalışıyor? Gelin birlikte bu büyülü enstrümanın tarihine ve çalışma prensibine göz atalım…

Elektro gitarın çalışma prensibi üzerine ilk temeller, George Beauchamp tarafından atıldı. Beauchamp, 1931 yılında, gitarın sesini güçlendirebilecek bir manyetik pikap (pickup) geliştirdi. Bu manyetik pikaplar, gitarın tellerinin titreşimini alır ve elektrik sinyallerine dönüştürerek amfiden daha yüksek ses elde edilmesini sağlar. Bu devrimsel icat, gitarın sadece akustik bir çalgı olmaktan çıkarak, elektroniğin gücüyle daha geniş alanlara sesini duyurmasını sağladı. Tasarladığı ilk gitarın ismi, kızartma tavası anlamına gelen Frying Pan’di.

Ünlü gitarist ve mucit Les Paul, gitarın zayıf akustik yapısından kaynaklanan sorunları çözmek için 1940’larda kendi tasarımını geliştirdi. Ahşap bir blok üzerine telleri ve manyetik pikapları yerleştirerek “The Log” adını verdiği ilk katı gövdeli (solid-body) gitar prototipini üretti. İlham kaynağı Thomas Edison’ın tasarladığı içi boş olmayan katı elektro kemanıydı.

O dönemde kullanılan hollow-body (içi boş) elektro gitarlar, yüksek ses seviyelerinde çalındığında geri bildirim (feedback) sorununa neden oluyordu. Katı gövde tasarımı, bu sorunları büyük ölçüde ortadan kaldırarak gitarın daha temiz ve net bir ses üretmesini sağladı. Les Paul’ün bu yeniliği, modern elektro gitarın temelini oluşturdu. Gibson ile iş birliği yaparak 1952’de Gibson Les Paul modelini piyasaya sürdü.

Les Paul’la aynı dönemde, Leo Fender da elektro gitarı tamamen yeniden tanımlayan bir dizi yeniliğe imza attı. İlginç olan, Leo Fender’ın asla gitar çalmamasıydı! O, bir radyo tamircisi ve mühendis olarak, gitarı tasarımsal ve teknik açıdan geliştirmeye odaklandı.
1950’de piyasaya sürülen Fender Telecaster, seri üretimle satışan ilk katı gövdeli gitardı. Fender‘ın tasarımları, hem üretim kolaylığı hem de gitaristler için sağladığı pratiklikle çok sevildi. Ardından gelen Fender Stratocaster (1954), ergonomik yapısı, benzersiz ton aralığı ve modern tasarımıyla bir ikon haline geldi.

1950’lere gelindiğinde, Fender ve Gibson gibi markalar, gitar dünyasında devrim yaratacak modelleri piyasaya sundu. Fender Stratocaster (1954) ve Gibson Les Paul (1952), modern rock müziğinin ikonlaşmış modelleri haline geldi.
Bu yıllar, aynı zamanda rock’n roll’un altın çağıydı ve gitar, gençlik kültürünün ve müziğin bir simgesi oldu. Chuck Berry, Elvis Presley ve Little Richard gibi isimler

• 1931 – George Beauchamp: İlk elektro gitar prototipi olan “The Frying Pan” geliştirildi.
• 1935 – Gibson: İlk hollow-body elektro gitar Gibson ES-150 piyasaya sürüldü.
• 1941 – Les Paul: Katı gövdeli elektro gitar prototipi “The Log” tasarlandı.
• 1948 – Leo Fender: İlk seri üretim katı gövdeli elektro gitar Fender Broadcaster (daha sonra Telecaster) üretildi.
• 1952 – Gibson Les Paul: Les Paul tasarımıyla ilk Gibson katı gövdeli gitar üretildi.
• 1954 – Fender Stratocaster: Üç manyetik pikaplı, ergonomik tasarımlı Stratocaster piyasaya sürüldü.
• 1957 – Seth Lover: Gibson tarafından humbucker manyetikler tanıtıldı, daha sıcak ton sağlandı.
• 1960’lar – Jimi Hendrix ve Diğerleri: Rock, blues ve elektro gitarın altın çağı başladı.
• 1977 – Eddie Van Halen: Tapping tekniği popülerleşti, gitar çalma tarzında devrim yaratıldı.
• 1980’ler – Dijitalleşme: Dijital efekt pedalları ve MIDI destekli gitarlar geliştirildi.
• 2000’ler – Dijital Modelleme: Dijital gitar modelleme ve efekt teknolojileri yaygınlaştı.
  

• Bir kaza sonucu kaza geçiren Les Paul, gitar çalmaya ve geliştirmeye devam edebilmek için kolunu gitar çalma pozisyonunda alçı alınmasını istemişti.
•  Fender gitarlarının ahşabı akçaağaçtan yapılır ve bu ağaçlar, gitar yapabilecek kadar büyüklüğe dünyada sadece Oregon’da erişebiliyor.
• Efsanevi Fender gitarlarının kurucusu Leo Fender gitar çalmayı bilmiyordu ve öğrenmek de istemiyordu.
• Volkswagen’in, her arabanın arabaya amfi olarak takılabilen sınırlı sayıda bir elektro gitarla geldiği bir promosyonu vardı
• Eddie Van Halen’ın ikonik orijinal siyah ve sarı “Bumble bee” elektro gitarı, öldürülen metal gitaristi Dimebag Darrell ile birlikte gömüldü.
• Bob Dylan, elektro gitara geçişinin protesto edilip, yuhalandığı Newport Halk Festivaline 37 yıl boyunca bir daha katılmadı. Elektro gitarlar, ilk zamanlarında halkın bir kısmı ve eleştirmenler için gösteriş budalılığıydı.

Akılda kalacak şekilde özetlersek; gitara yerleştirilen bobinin oluşturduğu manyetik alan sayesinde, tel titreşimleri elektrik sinyaline dönüştürülür ve yükseltilip hoparlöre aktarılır. Bu sayede yüksek ses elde edilir. Elektromanyetizma kuvvetinden yararlanılır.

Dev elektrik süpürgeleri ve tarihi ilginizi çeker mi, özellikle atla çekilecek kadar büyük olanları ? O zaman buyurun, evimizdeki hava bükücü elektrikli süpürgelerin çalışma prensibi….